Trang chủMọi loại cảm xúc của con người đều được sinh ra nhờ các phản ứng hóa học trong cơ thể: vui, buồn, giận hờn hay thậm chí ghen tuông cũng đều từ phân tử hóa học. Các cơn đau cũng vậy, một loạt các cơ chế phức tạp giữa chuyển hóa tế bào, dịch nội môi, hệ thần kinh góp phần vào tạo ra cảm giác đau. Nó là dấu hiệu giúp cơ thể nhận biết được có điều gì đó không ổn, các mô tế bào đang bị tổn thương và gặp nguy hiểm. Theo chiều dài của quá trình tiến hóa, đau là 1 phần của sự sinh tồn của sinh vật.
Sota Omoigui - tác giả cuốn sách Anesthesia Drugs Handbook - chuyên gia về đau và kiểm soát đau đã tổng hợp một định luật khá thú vị hơi khác biệt so với các nhà y khoa khác: Nguồn gốc của mọi cơn đau đều xuất phát từ phản ứng viêm.
Không phân biệt đó là đau cấp tính hay mạn tính, đau ngoại vi hay đau trung ương, đau thần kinh hay do cảm xúc, nguồn gốc cơ bản là viêm và phản ứng viêm, các chất trung gian hóa học bao gồm các cytokine, neuropeptide, yếu tố tăng trưởng và yếu tố dẫn truyền thần kinh sinh ra kích thích các thụ thể gây đau.
Cảm giác đau mang tính chất cá thể, mỗi người có 1 ngưỡng khác nhau, nó phụ thuộc vào tâm lý, cảm xúc và nhiều yếu tố khác. Chuyện “công chúa phải gai mùng tơi” cũng là phản ứng đau chính đáng cần phải giải quyết, không phải chuyện đùa, he he.
Bởi thế, việc kiểm soát cơn đau sẽ dựa vào nguyên tắc:
1.Xác định hậu quả của cơn đau là gì?
2.Ngăn chặn sản xuất các chất trung gian hóa học do viêm gây ra.
3.Đàn áp các tế bào thần kinh không cho nó báo về não.
4.Cuối cùng là ru ngủ tế bào não khiến cơ thể quên đi.
Các thuốc giảm đau thông thường không phải kê đơn, dùng cho những cơn đau nhẹ và vừa đã biết rõ nguyên nhân và không nguy hiểm như: đau mỏi cơ khi nhiễm virus, nhức đầu do làm việc căng thẳng, đau bụng kinh... Các thuốc này thường tác động vào nguyên tắc số 2: ngăn chặn việc sản xuất các chất trung gian hóa học do quá trình viêm gây ra, như thế sẽ làm giảm cảm giác đau. Paracetamol là một ví dụ.
Trước hết, để dùng được thì bạn phải nhờ các chuyên gia y tế xác định nguyên tắc số 1. Còn để hiệu quả, liều dùng phải đủ lớn để ức chế sản xuất có ý nghĩa, nếu ít hơn chả có tác dụng gì mấy. Đó là lý do tại sao một số bạn nói rằng uống thuốc giảm đau cũng như không, hay không thấy có tác dụng gì đáng kể.
Paracetamol luôn là thuốc đầu tay để kiểm soát mọi cơn đau, nó tương đối lành tính hơn các loại giảm đau khác. Để đạt được hiệu quả, phải dùng 10-15mg/kg cân nặng mỗi 4-6h. Người Việt Nam thường nhỏ con và nhẹ hơn người châu Âu, khoảng 50-60kg nên liều dùng hiệu quả mỗi lần cũng khoảng từ 600-750mg. Điều này lí giải vì sao viên paracetamol 500mg là hơi lỡ cỡ cho liều hiệu quả đối với người lớn. Thành ra, mình hay khuyên mọi người dùng Hapacol 650 có chứa 650mg paracetamol, chỉ 1 viên vừa đủ liều có tác dụng hiệu quả, tiện mua dễ dùng.
Uống đúng, uống đủ không uống thừa - đó là nguyên tắc khi dùng thuốc bởi sau khi vào cơ thể chúng sẽ được chuyển hóa rồi thải ra ngoài. Nếu quá liều, lượng thuốc sẽ gây ngộ độc cho cơ quan chuyển hóa, trong trường hợp này là lá gan, sẽ gây suy gan cấp, người vàng rộm lên như hoa mai mùa xuân và chảy máu khắp nơi. Đây là một vài chi tiết nhỏ trong câu chuyện dùng thuốc giảm đau.
Chốt hạ là các bạn nên nhớ: để kiểm soát được đau, trước hết phải nhờ bác sĩ xác định được cơn đau đó gây ra hậu quả gì rồi mới chữa. Nhé!
TG - BS Hung Ngo
Sota Omoigui - tác giả cuốn sách Anesthesia Drugs Handbook - chuyên gia về đau và kiểm soát đau đã tổng hợp một định luật khá thú vị hơi khác biệt so với các nhà y khoa khác: Nguồn gốc của mọi cơn đau đều xuất phát từ phản ứng viêm.
Không phân biệt đó là đau cấp tính hay mạn tính, đau ngoại vi hay đau trung ương, đau thần kinh hay do cảm xúc, nguồn gốc cơ bản là viêm và phản ứng viêm, các chất trung gian hóa học bao gồm các cytokine, neuropeptide, yếu tố tăng trưởng và yếu tố dẫn truyền thần kinh sinh ra kích thích các thụ thể gây đau.
Cảm giác đau mang tính chất cá thể, mỗi người có 1 ngưỡng khác nhau, nó phụ thuộc vào tâm lý, cảm xúc và nhiều yếu tố khác. Chuyện “công chúa phải gai mùng tơi” cũng là phản ứng đau chính đáng cần phải giải quyết, không phải chuyện đùa, he he.
Bởi thế, việc kiểm soát cơn đau sẽ dựa vào nguyên tắc:
1.Xác định hậu quả của cơn đau là gì?
2.Ngăn chặn sản xuất các chất trung gian hóa học do viêm gây ra.
3.Đàn áp các tế bào thần kinh không cho nó báo về não.
4.Cuối cùng là ru ngủ tế bào não khiến cơ thể quên đi.
Các thuốc giảm đau thông thường không phải kê đơn, dùng cho những cơn đau nhẹ và vừa đã biết rõ nguyên nhân và không nguy hiểm như: đau mỏi cơ khi nhiễm virus, nhức đầu do làm việc căng thẳng, đau bụng kinh... Các thuốc này thường tác động vào nguyên tắc số 2: ngăn chặn việc sản xuất các chất trung gian hóa học do quá trình viêm gây ra, như thế sẽ làm giảm cảm giác đau. Paracetamol là một ví dụ.
Trước hết, để dùng được thì bạn phải nhờ các chuyên gia y tế xác định nguyên tắc số 1. Còn để hiệu quả, liều dùng phải đủ lớn để ức chế sản xuất có ý nghĩa, nếu ít hơn chả có tác dụng gì mấy. Đó là lý do tại sao một số bạn nói rằng uống thuốc giảm đau cũng như không, hay không thấy có tác dụng gì đáng kể.
Paracetamol luôn là thuốc đầu tay để kiểm soát mọi cơn đau, nó tương đối lành tính hơn các loại giảm đau khác. Để đạt được hiệu quả, phải dùng 10-15mg/kg cân nặng mỗi 4-6h. Người Việt Nam thường nhỏ con và nhẹ hơn người châu Âu, khoảng 50-60kg nên liều dùng hiệu quả mỗi lần cũng khoảng từ 600-750mg. Điều này lí giải vì sao viên paracetamol 500mg là hơi lỡ cỡ cho liều hiệu quả đối với người lớn. Thành ra, mình hay khuyên mọi người dùng Hapacol 650 có chứa 650mg paracetamol, chỉ 1 viên vừa đủ liều có tác dụng hiệu quả, tiện mua dễ dùng.
Uống đúng, uống đủ không uống thừa - đó là nguyên tắc khi dùng thuốc bởi sau khi vào cơ thể chúng sẽ được chuyển hóa rồi thải ra ngoài. Nếu quá liều, lượng thuốc sẽ gây ngộ độc cho cơ quan chuyển hóa, trong trường hợp này là lá gan, sẽ gây suy gan cấp, người vàng rộm lên như hoa mai mùa xuân và chảy máu khắp nơi. Đây là một vài chi tiết nhỏ trong câu chuyện dùng thuốc giảm đau.
Chốt hạ là các bạn nên nhớ: để kiểm soát được đau, trước hết phải nhờ bác sĩ xác định được cơn đau đó gây ra hậu quả gì rồi mới chữa. Nhé!
TG - BS Hung Ngo
